Vaak worden mensen geconfronteerd met seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte. Nafluiten, naroepen, vragen om seksuele handelingen, in het nauw gedreven worden … het is een wijdverspreid probleem.
Lokale besturen spelen een cruciale rol in het voorkomen en aanpakken van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte. Om hen daarbij te ondersteunen, ontwikkelde Sensoa een gratis online Toolbox.  
 

De Toolbox: goed voorbereid is het halve werk 

Lokale besturen kunnen echt impact hebben op het verminderen van seksuele straatintimidatie. Niemand kent de stad of gemeente immers beter en kan exact de pijnpunten in kaart brengen.

De Toolbox van Sensoa geeft daarom praktische tips en tools waarmee lokale besturen op een gefaseerde en doelgerichte manier kunnen werken aan een veiligere publieke ruimte voor iedereen. De Toolbox geeft inzicht in wat seksueel grensoverschrijdend gedrag juist is. Een goede aanpak vraagt ook om een duidelijk beeld van de problematiek. De Toolbox geeft daarom tips om de uitdagingen in de eigen gemeente of stad in kaart te brengen

De Toolbox geeft echt een bundeling van de informatie waarnaar we op zoek zijn als lokaal bestuur om met het thema aan de slag te gaan. Dit was nog een hiaat, tot nu toe zocht ik een beetje overal naar informatie of keek ik naar wat andere lokale besturen al deden.
Medewerker lokaal bestuur

Een duidelijke taakverdeling en de noodzaak van samenwerking met andere diensten en collega’s is essentieel. De Toolbox legt stap voor stap uit hoe je dat doet. Een lokaal bestuur moet ook niet van nul beginnen: de Toolbox geeft een overzicht van bestaande methodieken waarmee men aan de slag kan gaan. Er is ook een overzicht van vormingen die ervoor te zorgen dat elke burger mee is.

Tijd voor actie  

De Toolbox leert meer over de impact van de inrichting van de publieke ruimte op seksuele straatintimidatie en geeft praktische tips. Bijvoorbeeld: Voorzie bewuste, slimme verlichting. Denk na over de plaatsing van vuilnisbakken, openbare toiletten, goed onderhouden speeltoestellen, zit- en rustplekken enzovoort. Ook een goed geplaatste en bemande fietsenstalling kan al een impact hebben.  

Het gebeurt bijna dagelijks, maakt niet uit of het dag of nacht is, of ik alleen of met vriendinnen ben.

Herinrichten is één zaak, informeren en sensibiliseren is een andere. Daarom legt de Toolbox uit hoe je een sensibiliseringscampagne aanpakt. Met aandacht voor de afbakening van de doelgroep, duidelijke doelstellingen, een strategie, participatie van de doelgroep, meetbare resultaten en een aantal praktische tips. 

Tenslotte legt de Toolbox uit hoe je het uitgaansleven veiliger kan maken met safe(r) spaces. Dat zijn veilige plekken waar mensen zichzelf kunnen zijn zonder veroordeeld, gediscrimineerd of slachtoffer van fysiek of psychologisch geweld te worden. Het kan ook een meldpunt zijn voor incidenten.  

Iedereen in Vlaanderen, ongeacht geslacht, leeftijd, afkomst of seksuele oriëntatie, moet zich veilig kunnen voelen op straat en in publieke ruimtes. We moeten streng optreden tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag en intimidatie op straat, maar lokale besturen kunnen met relatief simpele ingrepen al een groot verschil maken. Ook als individu kan je helpen.
De Toolbox bevat een overzicht van bestaande trainingen voor omstaanders, zodat je weet wat je moet doen als je getuige bent van seksueel overschrijdend gedrag. Als je weet dat bijna elke vrouw of meisje er ooit mee in aanraking komt, maar evengoed een grote groep jongens en mannen, is deze Toolbox geen overbodige luxe. Met gerichte acties, steun vanuit de Vlaamse Overheid, en als we een beetje meer op elkaar letten, kunnen we samen de publieke ruimte terug opeisen en veilig maken voor iedereen.
Minister Caroline Gennez

Waarom is de Toolbox nodig? 

Uit onderzoek van Plan International België (2021) blijkt dat 91% van de meisjes en 28% van de jongens te maken kregen met seksuele intimidatie. Een aantal quotes in dit persbericht komen daaruit. Dat creëert een onveiligheidsgevoel en zorgt voor vermijdingsstrategieën en overmatig anticiperen op mogelijke situaties van grensoverschrijdend gedrag. Er is dus geen gelijke toegang meer tot de publieke ruimte.  

Als ik na 20u ga wandelen heb ik altijd mijn sleutels tussen m’n vingers geklemd. En ik steek direct de straat over als er een man achter me aan het wandelen is. Dan doe ik alsof ik naar iets kijk en laat ik die man voorbijgaan. Het is moeilijk om alleen en ontspannen te wandelen in de stad.

Ook uitgaansgelegenheden blijven niet gespaard van grensoverschrijdend gedrag. Uit het Uitgaansonderzoek van het Vlaams Expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) uit 2023 bleek dat 37,1% van de feestvierders ongewenst werd aangeraakt en 31,3% geconfronteerd werd met ongepaste opmerkingen.  

Sensoa ontwikkelde eerder al het Sensoa Vlaggensysteem dat doorvertalingen kreeg voor sectoren en situaties als het jeugdwerk, onderwijs, sport, de werkvloer... Daar blijven we op inzetten. Nu breiden we de principes ook uit naar het lokaal bestuur. Dat bestuur staat dicht bij de burger. Het is ook op lokaal niveau dat beslissingen worden genomen ivm jeugd, veiligheid, evenementen, vrije tijd, onderwijs enzovoort.