Svenja Vergauwen, beleidsmedewerker van Sensoa, sprak met professor dr. Johan Vansintejan. Hij is huisarts in Vilvoorde, professor huisartsgeneeskunde aan de VUB en onderzoeker. Professor Vansintejan werkt reeds lange tijd samen met Sensoa rond het bespreekbaar maken van seksualiteit als huisarts. Hij is coördinator van de lessen gendergerelateerde zorg in de master na master huisartsgeneeskunde. We hadden een gesprek met hem over het belang van de aandacht voor die thema’s in de opleiding van de huisartsen.
Samenwerken met Sensoa: een kwestie van vertrouwen
De samenwerking tussen de huisartsopleiding en Sensoa is geen toeval. Sensoa is al jarenlang een erkend expertisecentrum dat betrouwbare informatie biedt over seksuele gezondheid. Docenten in de opleiding geneeskunde vertrouwen op deze expertise om studenten goed voor te bereiden op gesprekken met patiënten over gevoelige thema’s. Studenten weten dat ze via Sensoa correcte, actuele en niet-commerciële informatie krijgen. Dat is belangrijk, want wie online zoekt, loopt het risico om op foute of misleidende info te botsen.
Zorg is meer dan biologie
In de basisopleiding krijgen studenten vooral medische kennis aangeleerd over bijvoorbeeld vruchtbaarheid, menopauze of urologische klachten. Maar de relationele en seksuele context komt vaak amper aan bod. Nochtans krijgen artsen daar in de praktijk wél vragen over. Daarom is het belangrijk dat studenten al vroeg leren nadenken over thema’s zoals seksuele voorkeur, genderidentiteit, seksuele grenzen en omgang met diversiteit.
De lessen gendergerelateerde zorg spelen hierop in. Ze volgen maatschappelijke tendensen en spelen in op wat leeft in de media. Denk aan seksueel grensoverschrijdend gedrag of het toenemende aantal vragen over transgenderzorg. Studenten krijgen handvatten aangereikt om die gesprekken op een respectvolle en professionele manier te voeren. En ze leren ook hoe ze patiënten kunnen doorverwijzen naar de juiste hulp of informatie, dankzij tools zoals de doorverwijsgids van Sensoa.
Jonge artsen als rolmodellen
Vooral de Onder 4 Ogen methode, ontwikkeld door Sensoa, blijkt erg waardevol. Studenten leren hoe ze onderwerpen zoals erectieproblemen, ongeplande zwangerschappen of hiv bespreekbaar kunnen maken. Dat gebeurt op een manier die patiënten geruststelt en die vertrouwen schept. Dit heeft impact: patiënten vertellen door bij welke huisarts ze open en discreet kunnen praten.
Ook het juist informeren over wat beroepsgeheim juist inhoudt, is hierbij een belangrijk aandachtspunt, zeker in kleinere gemeenschappen waar artsen vaak hele families kennen. Jongeren durven soms geen hulp te zoeken uit angst dat hun ouders iets te weten komen. Daarom leren studenten hoe ze dat vertrouwen kunnen opbouwen en beschermen.
Van student tot bruggenbouwer
Er ontstaat ook iets moois tussen de generaties. Jonge artsen tonen vaak hoe je gevoelige onderwerpen bespreekt zonder schaamte of oordeel. Oudere collega’s zijn soms verrast en nieuwsgierig naar hun aanpak. Zo groeit er een kruisbestuiving waarbij ervaring en vernieuwing elkaar versterken.
Een nieuwe uitdaging is de diversiteit in de samenleving. Studenten van vandaag komen uit verschillende culturen. Dat betekent dat ook zij soms moeten leren omgaan met andere visies op seksualiteit en gender. Maar ook aan de andere kant van de tafel is dat het geval. Niet elke patiënt praat makkelijk over seksualiteit of relaties, zeker niet in een multiculturele context.
Daarom is het belangrijk dat studenten leren hoe ze cultureel gevoelig kunnen communiceren. Tools zoals Zanzu.be bieden hierbij hulp. Dat vormt een nieuwe uitdaging, niet alleen voor de studenten, maar ook voor de docenten én voor Sensoa.
De strijd tegen fake news
Een groeiend probleem is de invloed van sociale media. Studenten én patiënten worden geconfronteerd met misleidende informatie over anticonceptie, soa’s of hiv. Sommige influencers verspreiden bewust verkeerde of verwarrende boodschappen. Artsen verliezen kostbare tijd aan het ontkrachten van foute info.
Sensoa helpt hierbij door betrouwbare informatie te bieden die artsen kunnen delen met hun patiënten. Dit maakt een groot verschil in de dagelijkse praktijk en voorkomt frustratie aan beide kanten van de consultatietafel.
Toekomst: geïntegreerde zorg als sleutel
De noden in de gezondheidszorg blijven evolueren. Denk aan nieuwe samenlevingsvormen, technologische ontwikkelingen, of veranderende wetgeving rond vruchtbaarheid en abortus. Dat vraagt om voortdurende bijscholing van artsen, levenslang leren dus.
Daarnaast is er nood aan samenwerking over de grenzen van het eigen vakgebied heen. Huisartsen spelen een belangrijke rol, maar we moeten ook samenwerken met seksuologen, psychologen, vroedvrouwen, kinesisten of CLB-artsen is noodzakelijk. In de eerstelijnszorg is veel mogelijk – op voorwaarde dat artsen zich hierin goed ondersteund en opgeleid voelen. Voor de volgende stappen kan dan doorverwezen worden naar de specialisten.
Blijven evolueren, ook als arts
Seksuele gezondheid is geen eenmalig thema. Het vraagt blijvende aandacht en betrokkenheid van alle zorgverleners. Alleen zo kunnen we patiënten de veilige, integere en professionele zorg geven die ze verdienen. Samenwerking, zoals die met Sensoa, is daarin een onmisbare schakel.
