Ann Thys geeft les in OKAN-klassen, het Onthaalonderwijs voor Anderstalige Nieuwkomers (*). Ook relaties en seksualiteit komen aan bod in deze klassen.
De lessen over relaties en seksualiteit geef ik altijd aan het einde van het schooljaar. We besteden dan gedurende een aantal dagen aandacht aan het thema, zowel in de lessen PAV (Project Algemene Vakken) als bij zedenleer. Ik stem daarvoor af met mijn collega.
Fonkelende oogjes
Dit zijn lessen waar de leerlingen naar uitkijken. Ze verheugen zich erop en het zou dan ook een echte straf zijn mochten ze de les niet kunnen bijwonen. Sommigen zitten echt te luisteren met fonkelende oogjes.
De klas is gemengd. Dat zorgt voor interessante discussies en uitwisselingen vanuit de verschillende jongens- en meisjesperspectieven. We ervaren dit als een verrijking.
Jongens gaan bijvoorbeeld in op een thema als besnijdenis, meisjes vertellen hoe ze menstruatie beleven. Op die manier krijgen de leerlingen een inkijk in de wereld van de andere sekse.
Giechelmomentje
Bij aanvang van de lessen deel ik meteen de hele cursus uit. Die is zeer visueel opgebouwd, met veel afbeeldingen en foto’s. In het begin bladeren de leerlingen door de hele cursus. Dat gaat gepaard met het nodige geschuifel en onwennig gelach. Dat is het giechelmomentje en dat is goed. Dan hebben ze dat gehad en wordt de sfeer serener.
De C van PICKASOLL
Dan leg ik de PICKASOLL-regels uit, een kader met afspraken voor de lessen. Die regels zijn handig omdat ik er op bepaalde momenten ook kan naar teruggrijpen.
Ik benadruk binnen mijn groep de C van Cultuur: waarden en normen rond seksualiteit zijn cultureel bepaald. In de klas zijn er veel verschillen en iedereen moet de visie van de ander respecteren. Ook de L komt bij ons veel aan bod: humor speelt een belangrijke rol, maar uitlachen mag niet.
Concrete voorwerpen maken het laagdrempelig
Als de sfeer wat loskomt, stellen de leerlingen veel bijvragen. Ik werk ook met materialen zoals de anticonceptiekoffer, een voeldoos, een grabbelzak. In de grabbelzak zitten scrabble-letters waarmee we woorden vormen die met seksualiteit te maken hebben.
In de voeldoos bevinden zich herkenbare voorwerpen zoals een inlegkruisje, een lippenstift, een condoom... Die helpen om een thema concreet en laagdrempelig te maken.
Plaats voor persoonlijke vragen
Ik geef ook aan dat leerlingen later bij mij terecht kunnen met persoonlijke vragen die ze liever niet in groep willen stellen. Dat gebeurt dan ook effectief: een leerling spreekt mij aan op de speelplaats of stopt me een briefje toe.
Seksuele vorming door externen? Liever eigen leraar
Een veilige en vertrouwde sfeer is een basisvoorwaarde. Daarom organiseer ik de lessen pas in de maand juni, omdat er dan al een vertrouwenssfeer is ontstaan.
We hebben ook ervaring met externen. Maar uit een bevraging bleek dat de leerlingen toch liever seksuele vorming krijgen van hun vertrouwde leraar.
Privé is privé, ook voor leraars
Soms is het nodig om te begrenzen. Als leerlingen te veel uitweiden over hun persoonlijke situatie is het goed om hen daartegen te beschermen. Ook als een leerling vraagt naar mijn eigen ervaringen, ga ik daar niet op in. Soms is dat om je te testen, soms uit nieuwsgierigheid. Ik geef altijd aan dat privé privé is en dat ik niet zal antwoorden.
*De onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers of OKAN helpt anderstalige leerlingen om zich in te passen in het Vlaamse secundair onderwijs. OKAN is bedoeld voor leerlingen tussen 12 en 18 jaar die het Nederlands niet als thuistaal of moedertaal hebben, erkend zijn als nieuwkomer, het Nederlands onvoldoende beheersen en maximum 9 maanden onderwijs hebben gevolgd.
