Ben je een lokale overheid en wil je seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte aanpakken? Breng het dan in kaart voor jouw stad of gemeente.
Snel naar
Waarom? Bestaande registraties zijn niet altijd bruikbaar
Om een beleid uit te werken, is het nuttig om een beeld van de problematiek te hebben voor jouw stad of gemeente. Dat is om een aantal redenen niet makkelijk:
Versnipperde meldpunten en registratie
Slachtoffers of getuigen kunnen melding maken van een incident bij verschillende instanties:
- De lokale politiezone
- De Zorgcentra na Seksueel Geweld
- Het Vlaams Meldpunt Grensoverschrijdend Gedrag
- Meldpunten op evenementen of een eigen lokaal meldpunt
Vaak gebruiken die verschillende procedures en uiteenlopende definities.
Meldingsbereidheid is soms laag
Niet iedereen wil een incident melden. Je kan je in een kwetsbare situatie bevinden of je wil niet naar de politie stappen voor ‘slechts’ een ongepaste opmerking. Je beschouwt jezelf niet als een slachtoffer.
Maak gebruik van het Safer Cities Platfom
Om voor je eigen stad of gemeente tot een beeld te komen, kan je het Safer Cities Platform van Plan International België raadplegen. Daarop kunnen burgers ervaringen met seksueel grensoverschrijdend gedrag delen, samen met de locatie van het incident.
Verschillende lokale besturen zijn hierop ingetekend en kunnen aan de hand van de meldingen die binnenkomen op het platform gerichte acties uitwerken.
In 2023 bundelde Plan International enkele cijfers in de
Safer Cities inspiratiegids voor lokale besturen rond grensoverschrijdend gedrag.
Organiseer zelf een bevraging
Je kan ervoor kiezen om zelf een bijkomende bevraging te organiseren.
- Zijn er bepaalde plaatsen waar seksueel grensoverschrijdend gedrag vaker voorkomt?
- Zijn er bepaalde groepen die het vaker rapporteren?
- Komt het vaker voor op bepaalde tijdstippen?
Dit in kaart brengen, helpt je een beleid uit te werken. Het geeft je ook meteen een draagvlak om relevante domeinen en partners te betrekken. Op deze manier maak je de problematiek concreter en kan je ook mensen meekrijgen die meer weerstand voelen.
Hoe pak je een bevraging aan?
Definieer wat je wil weten over seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Vaak krijgt dit begrip heel verschillende invullingen. Geef een korte uitleg over de gebruikte begrippen.
Enkele voorbeeldvragen
- Heb je al eens straatintimidatie of seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens het uitgaan meegemaakt in jouw stad of gemeente?
- Welke vormen van grensoverschrijdend gedrag maakte je al mee en hoe vaak gebeurde dit?
- Waar heb je al eens seksuele straatintimidatie meegemaakt?
- Op welke momenten heb je al eens seksuele straatintimidatie meegemaakt of gezien als omstander? Was dat na zonsopgang, na de middag of na zonsondergang?
- Wie was het slachtoffer?
- Wie ging er over de grens?
- Heb je zelf al eens volgend gedrag gesteld? Geef zowel voorbeelden van gedrag met (hands-on) als zonder aanrakingen (hands-off).
- Welke oplossingen zie jij?
Verspreid de bevraging
Hoe? Enkele mogelijkheden:
- Bevraag via een online enquête, bijvoorbeeld via Hoplr.
- Plaats ze op een participatieplatform van de gemeente.
- Verspreid fysieke exemplaren van de bevraging.
- Organiseer een bevraging op straat.
- Doe interviews in een rustige setting.
Zoek partners zoals het middenveld, scholen, jeugdwerkers, enzovoort. De politie kan interessant zijn omdat zij beschikken over het aantal geregistreerde meldingen van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Geef altijd de context mee:
- Wat is het doel van deze bevraging?
- Wat ga jij als stad of gemeente met de resultaten doen?
- Worden de resultaten anoniem verwerkt?
- Hoe lang hebben mensen de tijd om deze bevraging in te vullen?
Analyseer de resultaten
- Verwerk de ruwe data tot leesbare grafieken en tabellen.
- Laat die checken door collega’s of geëngageerde middenveldorganisaties.
- Werkte je met gesloten vragen? Bekijk grondig de aantallen en trek conclusies.
- Werkte je met open vragen? Zoek de tendensen.
- Staar je niet enkel blind op cijfergegevens. Ga ook op zoek naar verhalen en quotes om je analyse meer kracht bij te zetten.
- Formuleer individuele conclusies. Wat komt regelmatig terug? Wat valt je op?
- Leg de resultaten van de individuele analyse samen en kom tot een aantal algemene conclusies voor jouw lokaal bestuur.
Aandachtspunt: je kan niet alles in kaart brengen
Weet dat je niet alles in kaart zal kunnen brengen. Bepaalde zaken zullen niet uit je bevraging naar boven komen. Voor bepaalde burgers is het moeilijk om zaken rond seksueel grensoverschrijdend gedrag aan te geven. Blijf je daarom ook altijd bewust van enkele mythes rond seksueel grensoverschrijdend gedrag.
Neem dit mee bij het analyseren van je data. De conclusies uit deze bevraging kunnen ook de start vormen van een gerichter traject. In een latere fase kunnen nog diepte-interviews of andere vormen van bevragingen gebeuren.
Vertaal naar een actieplan
Combineer preventie en handhaving, in overleg met je lokale politiezone en eventueel het parket. Bijvoorbeeld via het zonaal veiligheidsplan van je politiezone.
Lijst eerst alle risico’s op en ga vervolgens aan de slag om een actieplan te maken:
- Bepaal prioriteiten en doelstellingen.
- Maak een inventaris van alle mogelijke oplossingen voor de prioritaire risico’s.
- Stel de te nemen maatregelen en nodige budgetten op.
- Leg vast wie de maatregelen verder opvolgt.
- Bepaal de termijn van uitvoering.
Versterk ook de ‘beschermende factoren’ die de kans op problematisch gedrag verkleinen. Denk bijvoorbeeld aan:
Omstanders die ingrijpen als ze iets zien gebeuren dat niet oké is
Bepaalde ruimtelijke ingrepen die de kans op straatintimidatie verkleinen
