In een gemengde kleedkamer maken kinderen zich klaar voor de zwemles. Een jongen van 5 staat op een bankje en roept: ‘Zie mijn piemel zwieren’. Iedereen lacht.
Beoordeel de situatie
Toets de situatie af aan de 6 criteria voor gezond seksueel gedrag. We beoordelen hier het gedrag van de jongen.
Is er wederzijdse toestemming?
Is er hier duidelijke wederzijdse toestemming? En beleven alle partijen er plezier aan?
De kinderen moeten erom lachen.
Is er vrijwilligheid?
Is er in deze situatie enige mate van dwang, druk of beloning aanwezig?
De anderen kijken vrijwillig toe.
Is er gelijkwaardigheid?
Zijn beide partijen gelijkwaardig aan elkaar?
Alle kinderen zijn even oud, ze zijn dus gelijkwaardig.
Past het gedrag bij de leeftijd en ontwikkeling?
Is het gedrag gepast binnen de leeftijd en ontwikkeling volgens onderzoek?
Dit soort spelletjes hoort bij de leeftijd.
Kan het gedrag in deze omgeving en context?
Stoort het gedrag niemand en wordt de privacy gerespecteerd?
Dit speelt zich af in de besloten ruimte van een kleedkamer.
Wat is de impact?
Heeft dit gedrag negatieve gevolgen voor de aanwezigen of voor de jongen zelf?
Niemand zal hier schade van ondervinden.
Het gedrag in deze voorbeeldsituatie krijgt volgens het Sensoa Vlaggenysteem een groene vlag.
Bekijk de kenmerken voor deze vlag
Er is sprake van groen (aanvaardbaar) gedrag als
- er een duidelijke wederzijdse toestemming is
- er geen enkele vorm van druk of dwang gebruikt wordt
- beide partijen gelijkwaardig zijn
- het gedrag ook bij leeftijdsgenoten geobserveerd wordt
- het gedrag niet aanstootgevend is voor anderen
- het gedrag niet schadelijk is voor het kind of de jongere zelf
Hoe reageer je op deze situatie?
Reactie tegenover het jongetje:
"Je hebt met je piemel staan zwaaien in de kleedkamer. Was dat grappig? Het is oké om je niet te schamen. Als je dat niet buiten de kleedkamer doet."
Reactie tegenover de andere kinderen:
"Als je niet graag hebt dat hij dat doet, mag je dat zeggen.’
Voor jou als begeleider:
Het is goed om toezicht te houden. Meestal blijft het bij een spelletje en stopt het gedrag vanzelf. Anders kan je bijsturen. Tegenover de ouders is het belangrijk dit gedrag te normaliseren.
Algemene richtlijnen voor reageren bij groene vlag
- Stop het gedrag niet.
- Benoem of bevraag wat je ziet of hoort.
- Reageer empathisch: bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
- Bevestig het gedrag. Leg uit waarom.
Meer informatie over de ‘richtlijnen tot handelen’ vind je in het pakket ‘Buiten de lijnen’.
Bekijk het beleid in je organisatie
Afspraken en omgangsregels kunnen regelmatig aangepast worden. Geef betrokkenen de kans om zich hierover uit te spreken. Zolang iedereen zich er comfortabel bij voelt, is alles oké.
Een gescheiden kleedkamer kan een oplossing zijn als ouders dat belangrijk vinden.
Wil je na deze situatie het beleid van je organisatie bijsturen? Op Grenswijs.be kan je op maat van je organisatie een integriteitsbeleid opstellen rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, agressie of pesten.
Gelijkaardige situaties van seksueel gedrag
Ga aan de slag met het Vlaggensysteem
Voor volwassen cliënten, begeleiders en medewerkers
Voor kinderen en jongeren met een gewone seksuele ontwikkeling
