Vier jongens van 10 storen herhaaldelijk andere kinderen met seksueel getinte gebaren en opmerkingen.
Ook na correctie blijven ze dat doen op onbewaakte momenten.
Beoordeel de situatie
Toets de situatie af aan de 6 criteria voor gezond seksueel gedrag. We beoordelen hier het gedrag van de jongens.
Is er wederzijdse toestemming?
Is er hier duidelijke wederzijdse toestemming? En beleven alle partijen er plezier aan?
De getuigen van dit gedrag hebben hier niet om gevraagd, integendeel: de kinderen hadden gevraagd om dit niet meer te doen. Ze geven dus geen toestemming.
Is er vrijwilligheid?
Is er in deze situatie enige mate van dwang, druk of beloning aanwezig?
De meisjes zijn onvrijwillig getuige.
Ze kunnen in bepaalde contexten (school of club) ook niet zomaar kiezen om weg te gaan.
Is er gelijkwaardigheid?
Zijn beide partijen gelijkwaardig aan elkaar?
De jongens zijn met een groep, de getuigen met minder. Er is dus een numeriek onevenwicht.
Past het gedrag bij de leeftijd en ontwikkeling?
Is het gedrag gepast binnen de leeftijd en ontwikkeling volgens onderzoek?
Stoer doen hoort bij de ontwikkeling, maar het is niet de bedoeling om slachtoffers te maken.
Kan het gedrag in deze omgeving en context?
Stoort het gedrag niemand en wordt de privacy gerespecteerd?
Dit gedrag is in geen enkele context oké.
Wat is de impact?
Wat is de impact van dit gedrag op de meisjes? Heeft dit gedrag ook negatieve gevolgen voor de jongens?
De meisjes voelen zich geïntimideerd en zullen zich onveilig beginnen voelen. De jongens riskeren sancties.
Het gedrag in deze voorbeeldsituatie krijgt volgens het Sensoa Vlaggenysteem een rode vlag.
Bekijk de kenmerken voor deze vlag
Er is sprake van rood (ernstig grensoverschrijdend) gedrag als
- er geen duidelijke toestemming is van beide betrokkenen
- er gebruik gemaakt wordt van manipulatie, chantage of macht om een seksueel contact af te dwingen
- er sprake is van een grote ongelijkwaardigheid tussen de betrokkenen
- als het gedrag bij de meeste kinderen of jongeren pas op latere leeftijd wordt geobserveerd
- het gedrag beledigend of kwetsend is voor anderen
- het gedrag fysieke, emotionele of psychologische schade veroorzaakt
Hoe reageer je op deze situatie?
Tegenover de jongens:
"Jullie maken seksuele gebaren en grapjes, de andere kinderen vinden dit niet leuk. We hebben al gevraagd dat niet meer te doen. En toch doen jullie verder. Daar maak ik me zorgen over.
Grapjes maken mag, maar bij deze grapjes voelen de meisjes zich niet op hun gemak. Dit mag niet meer opnieuw gebeuren."
Kondig vervolgens een sanctie aan als het opnieuw gebeurt.
Tegenover de meisjes:
"Wat die jongens doen is niet oké, goed dat jullie dit signaleren. We zullen afspraken maken zodat dit niet meer voorkomt."
Algemene richtlijnen voor reageren bij rode vlag
- Stop het gedrag.
- Benoem of bevraag wat je ziet of hoort.
- Reageer empathisch: bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
- Bevestig de positieve aspecten van het gedrag. Leg uit waarom.
- Begrens het deel dat niet oké is en leg uit waarom.
- Maak afspraken. Verhoog het toezicht, heb aandacht voor nazorg en herstel
- Confronteer de betrokkenen en verbied. Leg de consequenties uit.
Meer informatie over de ‘richtlijnen tot handelen’ vind je in het pakket ‘Buiten de lijnen’.
Bekijk het beleid in je organisatie
Verhoog het toezicht, maak een analyse van de situaties waarin dit voorkomt. Ga in gesprek met de jongens en voorzie vorming hierover.
Wil je na deze situatie het beleid van je organisatie bijsturen?
Op Grenswijs.be kan je op maat van je organisatie een integriteitsbeleid opstellen rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, agressie of pesten.
Gelijkaardige situaties van seksueel gedrag
Ga aan de slag met het Vlaggensysteem
Voor volwassen cliënten, begeleiders en medewerkers
Voor kinderen en jongeren met een gewone seksuele ontwikkeling
