Gebruik de leerlijnen voor relationele en seksuele opvoeding om de eindtermen of ontwikkelingsdoelen voor jouw leerlingen te halen.
Snel naar
Wat zijn de leerlijnen over seksuele opvoeding?
Sensoa maakte 4 leerlijnen die oplijsten welke informatie relevant is voor elke ontwikkelingsleeftijd.
- De leerlijnen seksuele opvoeding helpen je om de doelstellingen uit deminimumdoelen en ontwikkelingsdoelen te halen.
- Deze leerlijnen zijn niet verplicht, maar bieden je hulp en tijdswinst.
- Ze zijn gebaseerd op de relationele en seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren in Vlaanderen.
Leerlijnen basisonderwijs als PDF
Leerlijnen secundair onderwijs als PDF
Hoe gebruik je de leerlijnen?
- Elke leerlijn gaat over een thema en is ingedeeld in leeftijden. Bekijk wat je kan vertellen aan jouw leerlingen.
- Of bekijk per leeftijd wat de relevante thema's zijn.
De leerlijnen gebruiken als team: enkele tips
Gebruik de leerlijnen ook om met je collega's af te spreken: wie behandelt welk thema? Hoe werken we een samenhangend programma uit voor de hele school?
Laat een werkgroep op je school om hier de leiding in nemen.
- Denk eerst na met je team: waarom vinden jullie relationele en seksuele vorming belangrijk? Op Grenswijs.be vind je werkvormen om een visie hierover uit te werken. Lees meer over de voordelen van relationele en seksuele vorming
- Je kan ook de leerlingen bevragen welke noden en vragen ze hebben over ieder thema. Je kan daarvoor een vragendoos vooraan in de klas zetten, waar ze anoniem hun vragen rond seksualiteit in kunnen steken.
- Bij elk thema in de leerlijn vind je een link naar lesinhouden, lestips en geschikte lesmaterialen. Handig om wat meer in detail te weten waarover je kan praten in de les.
Spreek af met collega's
Laat je collega's noteren wat ze al doen in hun lessen over relaties en seksualiteit, eventueel per graad of vakgroep. Je zal zien dat er al heel wat gebeurt.
De thema's die nog niet aan bod komen kan je dan verdelen over het lerarenteam:
- Misschien wil een leraar Nederlands wel een tekst over holebiseksualiteit bespreken?
- Of berekenen de leerlingen tijdens de les wiskunde welke anticonceptiemiddelen het goedkoopst zijn op lange termijn?
Hoe je relaties en seksualiteit integreert in je schoolbeleid lees je op Grenswijs.be.
Wat willen jouw leerlingen weten?
Vind je bepaalde vragen nog wat vroeg voor jouw leerlingen? We kijken ook naar de informatie die jongeren moeten hebben vóór ze een bepaald gedrag stellen.
Bijvoorbeeld: 1 op 5 jongeren heeft op 15 jaar al seks gehad. Daarom is het belangrijk om ook 13-14 jarigen al informatie mee te geven. Je moedigt er jongeren niet mee aan om vroeger seks te hebben. Wel om er op voorhand goed over na te denken.
Jij kent je groep natuurlijk het best. Kies zelf of je bepaalde onderwerpen vroeger of later bespreekt, of waarop je de nadruk legt. Soms zijn jongeren pas aan het eind van de graad rijp genoeg om er meer over te leren.
Welke inhoud voor welke leeftijd? Wat moet ik herhalen?
Sommige inhoud is relevant op elke leeftijd. De jongeren passen die dan toe op nieuwe situaties. Pols aan het begin van je les naar hun voorkennis. Beslis om bepaalde onderwerpen al dan niet te herhalen.
Voor het basisonderwijs:
- verkennen op basis van concrete vragen van kleuters en kinderen
- leren praten over relaties op een respectvolle manier
- bewustwording van veiligheid
Voor het secundair onderwijs:
- Nieuwe inhouden introduceer je vooral in de eerste graad. De leerlingen leren iets nieuws kennen en denken na over wat dat voor henzelf betekent.
- In de tweede graad gaat het meer over wat dit dan betekent in interactie met anderen. Bijvoorbeeld seksualiteit in een relatie, druk van ouders of vrienden.
- In de derde graad gaan jongeren meer op maatschappelijk niveau nadenken.
De lesmaterialen over een thema
Bij elk thema in de leerlijn vind je een link naar geschikte lesmaterialen. Alle materialen zijn kwaliteitsvol, maar je zal ze toch soms wat moeten aanpassen aan je groep.
Bekijk ons overzicht van materialen
Je kan deze materialen downloaden of ontlenen bij de lokale ontleenpartners.
De impact van je les meten: evaluatietools
Kennis evalueren
De eindtermen bepalen wat je leerlingen moeten kennen en weten. Bijvoorbeeld dat ze een soa kunnen oplopen of zwanger worden als ze zich niet goed beschermen. Kennis kan je evalueren met een toets.
Je kan ook voor en na je les een quiz organiseren.
Attitudes en vaardigheden beoordelen
Kijk vooral naar de stappen die leerlingen zetten om een attitude te bereiken. Stel bijvoorbeeld niet als doel 'de leerlingen aanvaarden holebiseksualiteit'.
Beoordeel wel een aantal vaardigheden die leerlingen nodig hebben om deze attitude te bereiken. Zoals
- empathisch kunnen luisteren
- je kunnen openstellen voor de mening van anderen
- je mening en gevoelens op een gepaste manier kunnen uiten
| Beginsituatie | De leerling is niet gewend om over seksualiteit te praten. Heeft een beperkte of onaangepaste woordenschat. Luistert niet naar anderen, onderbreekt anderen voortdurend of stoort de les. |
|---|---|
| Op weg | De leerling luistert actief naar de mening van anderen. Gebruikt aangepaste woordenschat om zich uit te drukken. |
| Bereikt | De leerling luistert actief en empathisch naar de mening van anderen. Durft een mening over seksualiteit te uiten in de groep. |
| Excellent | De leerling durft zich kwetsbaar op te stellen en te praten over eigen ervaringen en gevoelens. Gaat respectvol met anderen om, ook als ze van mening verschillen. |
Je les evalueren
Hebben je leerlingen naar eigen aanvoelen iets bijgeleerd? Voelde iedereen zich veilig en gerespecteerd? Met dergelijke vragen kan je ook het verloop van je lessen evalueren.
Hiermee evalueer je niet of je leerlingen de eindtermen bereiken. Maar deze vragen helpen je wel om de aanpak van je lessen te verbeteren.
Overzicht van lesthema's en leeftijden
Lesgeven over een bepaald thema of aan een bepaalde doelgroep
Ook interessant: opleiding op maat over de leerlijnen
Een leerlijn uitbouwen voor je school: hoe begin je daaraan? Wil je daar graag advies over?
Vraag onze opleiding op maat aan