Een meisje van 16 jaar met een licht verstandelijke beperking chat met een klasgenoot. Ze krijgt een naaktfoto doorgestuurd van een meisje met wie ze ruzie heeft. Ze beslist om de foto naar de hele school door te sturen.
Beoordeel de situatie
Toets de situatie af aan de 6 criteria voor gezond seksueel gedrag. We beoordelen hier het gedrag van het meisje van 16.
Is er wederzijdse toestemming?
Er is hier duidelijk geen wederzijdse toestemming.
Het meisje stuurt de foto naar de hele school door zonder toestemming te vragen aan het meisje op de foto.
Ook wie de foto toegestuurd krijgt, heeft hier niet om gevraagd.
Is er vrijwilligheid?
Is er in deze situatie enige mate van dwang, druk of beloning aanwezig?
Het meisje op de foto is hier bij verrrassing in betrokken.
Is er gelijkwaardigheid?
Zijn beide partijen gelijkwaardig aan elkaar?
De tieners zijn even oud.
Past het gedrag bij de leeftijd en ontwikkeling?
Het gedrag past bij de ontwikkeling volgens onderzoek.
Veel meisjes van die leeftijdsgroep zouden een naaktfoto doorsturen. Zij schatten de impact daarvan niet altijd goed in.
Kan het gedrag in deze omgeving en context?
Het gedrag (doorsturen van een naaktfoto) is storend voor wie de foto ongewenst toegestuurd krijgt.
Het meisje op de foto wordt publiekelijk en tegen haar wil blootgesteld aan blikken en commentaar.
De foto is via internet doorgestuurd. De verspreiding kan niet meer tegengehouden worden. De foto kan overal en bij iedereen terechtkomen.
Wat is de impact?
Wat zijn de gevolgen voor het meisje zelf en voor haar slachtoffer? Wordt dit criterium zwart omwille van de zware gevolgen voor het slachtoffer?
De schade is groot voor het meisje op de naaktfoto, maar het meisje dat doorstuurt kan ook in de problemen geraken. Naaktfoto’s van minderjarigen doorsturen is strafbaar.
Het gedrag in deze voorbeeldsituatie krijgt volgens het Sensoa Vlaggenysteem een rode vlag.
Bekijk de kenmerken voor deze vlag
Er is sprake van rood (ernstig grensoverschrijdend) gedrag als
- er geen duidelijke toestemming is van beide betrokkenen
- er gebruik gemaakt wordt van manipulatie, chantage of macht om een seksueel contact af te dwingen
- er sprake is van een grote ongelijkwaardigheid tussen de betrokkenen
- als het gedrag bij de meeste kinderen of jongeren pas op latere leeftijd wordt geobserveerd
- het gedrag beledigend of kwetsend is voor anderen
- het gedrag fysieke, emotionele of psychologische schade veroorzaakt
Hoe reageer je op deze situatie?
Reactie tegenover het meisje dat de foto's doorstuurde:
- Je hebt een naaktfoto in handen gekregen en doorgestuurd. Hoe komt dat? Hoe voel je je daarbij?
- Wat denk je dat het meisje op de foto daarvan vindt?
- Misschien heeft iemand die aan jou doorgestuurd in alle vertrouwen? Misschien weet het meisje op de foto dat niet?
- Het is oké dat jullie foto’s delen met elkaar als je dat zelf wil. Maar het is niet oké dat je een naaktfoto van iemand anders ongevraagd hebt doorgestuurd. Nu kan die snel verspreid worden en het meisje op de foto heeft daar geen controle meer over.
- Wat spreken we hierover af? Hoe kunnen we voorkomen dat dit nog eens gebeurt?
- Hoe kan je de schade ongedaan maken voor het meisje?
Algemene richtlijnen voor reageren bij rode vlag
- Stop het gedrag.
- Benoem of bevraag wat je ziet of hoort.
- Reageer empathisch: bespreek gevoelens van alle betrokkenen.
- Bevestig de positieve aspecten van het gedrag. Leg uit waarom.
- Begrens het deel dat niet oké is en leg uit waarom.
- Maak afspraken. Verhoog het toezicht, heb aandacht voor nazorg en herstel
- Confronteer de betrokkenen en verbied. Leg de consequenties uit.
Meer informatie over de ‘richtlijnen tot handelen’ vind je in het pakket ‘Buiten de lijnen’.
Bekijk het beleid in je organisatie
Wil je na deze situatie het beleid van je organisatie bijsturen?
Op Grenswijs.be kan je op maat van je organisatie een integriteitsbeleid opstellen rond seksueel grensoverschrijdend gedrag, agressie of pesten.
Gelijkaardige situaties van seksueel gedrag
Ga aan de slag met het Vlaggensysteem
Voor volwassen cliënten, begeleiders en medewerkers
Voor kinderen en jongeren met een gewone seksuele ontwikkeling
