Patrick Reyntiens praat over hiv in de klas
Echte vrienden zijn de mensen met wie je slecht nieuws deelt
Patrick Reyntiens, Sensoa

Een lange ‘carrière’ van getuigenissen 

Mijn hiv-diagnose kreeg ik in de jaren 80. Sindsdien breng ik regelmatig een getuigenis over ‘leven met hiv’. Voor scholen(*), andere organisaties of soms voor de pers. Sommige scholen vragen mij elk jaar opnieuw. Dan zal het wel oké zijn, denk ik. Mensen herkennen je en het doet deugd als je iemand tegenkomt die zegt: ‘Jij bent die meneer die jaren geleden over hiv sprak op mijn school.’

Van doodgaan naar jezelf en anderen beschermen

De vragen van leerlingen zijn in die jaren wel veranderd. Dat is logisch, door de nieuwe medicatie heeft hiv ook een andere betekenis gekregen. Tot midden jaren 90 (voor er medicatie was) gingen de vragen vooral over doodgaan. Nu gaan die meer over jezelf en je partner beschermen tegen hiv en andere soa’s. 

Taboe rond hiv blijft

Het taboe rond hiv blijft een belangrijk gespreksonderwerp. Vragen over hoe je omgeving reageert krijg je vaak. Waar dat mee te maken heeft? Volgens mij met het feit dat een hiv-diagnose ‘slecht nieuws’ is. En mensen praten niet graag over slecht nieuws. Ze weten niet zo goed hoe ze jou rond dat thema moeten benaderen, een beetje zoals bij kanker. Die onwennigheid wil ik niet terechtwijzen, maar juist aangrijpen om het gesprek aan te gaan. 

Eigen verantwoordelijkheid

Mensen met hiv dragen hier zelf ook een zekere verantwoordelijkheid, vind ik. Want door te zwijgen over hiv houden we zelf ook het taboe in stand. Ik noem dat ‘zelfstigmatisering’. Daarom vind ik het zeer belangrijk, als je een getuigenis gebruikt in de klas, om hiv te normaliseren. Ik bedoel: om verkeerde informatie te corrigeren. Want het zijn net die mythes die vaak voor angst of vooroordelen zorgen.

Ik vind het niet erg als er wat geroezemoes is in de klas

Ik heb nog nooit negatieve reacties gehad van leerlingen. Ik vind ze eigenlijk heel respectvol, in alle schoolrichtingen. Voor leerlingen beroepsonderwijs praat ik heel graag, die zijn heel open en direct. Ik vind het niet erg dat er wat geroezemoes is in de klas. Het is nu eenmaal een thema dat veel stof tot praten geeft. 

Ver-van-mijn-bed-show

Voor veel leerlingen is hiv toch wel een ver-van-mijn-bed-show. ‘Wij zullen daar niet mee te maken krijgen’ denken ze. Daarom is Wereldaidsdag (1 december) nog steeds belangrijk: om hiv eens in de kijker te zetten en een rood lintje te dragen. Solidariteit blijft belangrijk, ook met de hiv-problemen wereldwijd.

Informeer jezelf als leraar

Een tip aan leraars: zorg dat je goed geïnformeerd bent. Ik kom soms op een school waar de leraar nog altijd enkel praat over aids, of over heel veel pillen slikken. Alsof er in al die jaren dat hiv bestaat niets veranderd is! Actuele kennis is zeer belangrijk om goed te kunnen werken met een getuigenis. 

Getuigenissen beter vanaf 16 jaar

Een hiv-getuigenis is makkelijker te brengen aan jongeren vanaf 16 jaar. Zij hebben meer inlevingsvermogen en staan open voor solidariteitsboodschappen. Bij jongere groepen zou ik eerder werken aan kennis over alle soa’s, met een interactieve werkvorm bijvoorbeeld.  

Uitbreiden naar andere thema's

Nog een tip voor leraars: ga mee in de leefwereld van jongeren en zoek daar aanknopingspunten. Ik was zelf heel jong (20) toen ik besmet raakte. Als ik een getuigenis breng, probeer ik los te komen van een ‘ik-verhaaltje’ en mijn verhaal uit te breiden naar andere mensen en naar thema’s die jongeren bezighouden. 

‘Echte vrienden’

Want het hoeft niet alleen over hiv te gaan. Er zijn veel raakvlakken voor verbreding. Praten over seks en over homoseksualiteit, natuurlijk. Of over ‘Wat is een vaste relatie?’ Het is ook een prima gelegenheid om met jongeren stil te staan bij communicatie. Ik vraag dan vaak aan jongeren hoeveel Facebook-vrienden ze hebben. En wat ‘echte vrienden’ voor hen betekent. En dan zeg ik: ‘Voor mij zijn dat de mensen aan wie ik vertel dat ik hiv heb. Want slecht nieuws deel je met echte vrienden.’

Wereldaidsdag en werken met getuigenissen

Doe mee met Wereldaidsdag

Gebruik het lespakket Better safe than soa

Wil je een getuigenis op je school? Getuigenissen brengen op school behoort niet tot de opdracht van Sensoa. Sensoa beschikt wel over een lijst van freelancers die af en toe in scholen getuigen. Stuur een e-mail naar positief@sensoa.be