In deze normatieve lijst zoek je op welk seksueel gedrag van baby's vaak voorkomt. Elk beschreven gedrag krijgt een vlag volgens het Sensoa Vlaggensysteem:
- groene vlag = aanvaardbare seksuele situatie
- gele vlag = licht grensoverschrijdende seksuele situatie
- rode vlag = ernstig grensoverschrijdende seksuele situatie
- zwarte vlag = zwaar grensoverschrijdende seksuele situatie
Eerste maal dat je de normatieve lijst gebruikt? Lees dan nog even na hoe je de normatieve lijst gebruikt.
Wat zegt de normatieve lijst over seksueel gedrag bij baby's?
Emotionele ontwikkeling
Aanvaardbaar gedrag - groene vlag
Baby's kunnen genieten van zintuiglijke prikkels, maar kunnen zowel onderreageren (onverschillig) of overreageren (overprikkeld, afwerend). Ze houden van huidcontact, aangeraakt worden en lichamelijk bezig zijn.
Vanaf 6 maanden ontstaat er een voorkeur voor belangrijke andere personen.
Baby's:
- hebben andere personen nodig voor hun basisveiligheid;
- zullen die ook actief opzoeken;
- hebben moeite om de aandacht te delen of de belangrijke andere personen te missen.
Baby's communiceren door middel van signalen en met hele lichaam. Ze bootsen al gelaatsuitdrukkingen, woorden en gebaren na. Vanaf 6 maanden communiceren baby's met gelaatsuitdrukkingen, gebarentaal en handelingen.
Baby's vragen naar lichamelijk en verbaal contact. Aanvankelijk zijn emoties weinig verschillend. Naarmate baby's ouder worden kan je vrolijkheid, liefde, boosheid en angst duidelijker onderscheiden.
Baby's nemen emoties van belangrijke anderen onbewust over. Ze tonen dat ze de anderen missen. Aanvankelijk is normbesef afwezig en beseffen baby's niet dat ze anderen pijn doen. Je kan enkel fysiek beletten dat baby's iets fout doen. De fysieke aanwezigheid van ‘de belangrijke andere persoon of personen’ is nodig om grenzen aan te geven en regels na te leven.
Er is nog geen overdracht van grenzen en regels naar nieuwe situaties en er is veel herhaling nodig. Bij frustratie zijn baby's afhankelijk van de externe regulatie van prikkels: wiegen, massage, lichamelijk contact, herkenbare stem. Ze willen vaak onmiddellijke behoeftenbevrediging.
Richtlijnen voor reageren bij groene vlag
Licht grensoverschrijdend gedrag - gele vlag
- Baby's kunnen uitwerpselen, speeksel of andere lichaamsvloeistoffen uitsmeren.
- Baby's kunnen aanhoudend en extreem aftastend gedrag stellen.
! Verhoogde waakzaamheid is aangewezen bij:
- seksuele interactie die ‘opeisend’ is;
- extreem en niet in verhouding reageren op een klein voorval;
- extreem zintuiglijk omgaan met bepaalde voorwerpen (bijvoorbeeld likken en ruiken);
- atypisch angst uiten door bijvoorbeeld te vlot om te gaan met mensen of situaties, of geen reactie te vertonen;
- uitgesproken protestgedrag, onrust, apathie, agressiviteit tegenover de belangrijke andere persoon of personen;
- snelle stemmingswisselingen.
Lichamelijke ontwikkeling: huidcontact en zuigen
Aanvaardbaar gedrag - groene vlag
Huidcontact is een bron van bevrediging. Geknuffeld, gestreeld en gekust worden kan een lekker gevoel geven.
Baby's zuigen, bijten en maken geluiden. De zuigreflex zoals duimzuigen is meteen na de geboorte al sterk aanwezig.
Geslachtsdelen (anderen) aanraken
Aanvaardbaar gedrag - groene vlag
Jongetjes vanaf 6 tot 8 maanden en meisjes vanaf 8 tot 11 maanden raken de geslachtsdelen onwillekeurig aan. Wanneer de motoriek voldoende ontwikkeld is om iets gericht te kunnen vastpakken, wordt het aanraken van de geslachtsdelen doelgerichter. Meestal is dit vanaf 11 maanden, maar andere bronnen geven aan: op 6-7 maanden voor jongens en op 10-11 maanden voor meisjes.
Kinderen tonen interesse in de geslachtsdelen van anderen; vanaf 13 maanden in de mannelijke geslachtsdelen, vanaf 17 maanden in de vrouwelijke geslachtsdelen.
Deze interesse neemt tot 6 jaar nauwelijks af.
Richtlijnen voor reageren bij groene vlag
Licht grensoverschrijdend gedrag - gele vlag
Aanraken en stimuleren van geslachtsdelen in het openbaar is licht grensoverschrijdend gedrag door de ongepaste context.
! Verhoogde waakzaamheid bij:
Geslachtsdelen van andere kinderen zonder toestemming aanraken of ontbloten.
Masturberen - spelen met geslachtsdelen
Aanvaardbaar gedrag - groene vlag
Tussen 15 en 19 maanden verkennen baby's hun lichaam. Ze stimuleren hun geslachtsdelen, bijvoorbeeld met de hand, door de bovenbeentjes tegen elkaar te knijpen of door de geslachtsorganen ergens tegenaan te wrijven.
Naakt rondlopen - stoeien en knuffelen
Aanvaardbaar gedrag - groene vlag
Baby's lopen en kruipen naakt rond. Baby's zijn zich nog niet bewust van context-gebonden regels.
Baby's worden graag geknuffeld, gestreeld en gekust. Huidcontact is een bron van bevrediging. Aanrakingen kunnen een aangenaam gevoel geven.
Richtlijnen voor reageren bij groene vlag
Licht grensoverschrijdend gedrag - gele vlag
Naakt rondlopen in het openbaar, wanneer dit onveilig of gevaarlijk is, is licht grensoverschrijdend gedrag door de ongepaste context.
Gender - verschillen tussen vrouwen en mannen
Aanvaardbaar gedrag
Baby's zien de uiterlijke verschillen tussen vrouwen en mannen. Ze beseffen nog niet goed dat dit permanente kenmerken zijn. Ze kunnen nog niet goed hun eigen geslacht aangeven.
Lees meer over de seksuele ontwikkeling van baby's
Meer over de normatieve lijst
Hoe gebruik je de normatieve lijst?
De normatieve lijst downloaden
Dit document bevat over alle leeftijden alle gedrag, emotionele uitingen en reactiewijzen. Je vindt hier ook de bronnen van de wetenschappelijke literatuur terug waarop de normatieve lijst is gebaseerd.
