Seksuele straatintimidatie is seksueel grensoverschrijdend gedrag in de openbare ruimte. Het komt vaak voor, het heeft ernstige gevolgen en het is strafbaar.
Als lokaal bestuur kan je bijdragen aan de preventie daarvan.
Snel naar
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een overkoepelende term voor alle vormen van seksueel gedrag waarbij iemands grenzen niet worden gerespecteerd.
- We spreken van seksueel grensoverschrijdend gedrag van zodra één van de 6 criteria van het Sensoa Vlaggensysteem geschonden wordt.
- Er zijn verschillende gradaties van seksueel grensoverschrijdend gedrag, gaande van seksuele intimidatie tot seksueel misbruik en geweld. Verder maken we onderscheid tussen gedrag met (hands-on) en zonder aanrakingen (hands-off).
Seksuele intimidatie is seksueel grensoverschrijdend gedrag waarbij er geen dwang of geweld wordt gebruikt.
- Het kan verschillende vormen aannemen zoals seksueel getinte opmerkingen, gebaren of aanrakingen.
- Het leidt tot schending van de waardigheid van de persoon.
- Wanneer dit gedrag zich voordoet in de publieke ruimte – op straat, in het park, aan de bushalte – dan spreken we van seksuele straatintimidatie.
Hoe vaak komt seksueel grensoverschrijdend gedrag voor?
Iedereen kan te maken krijgen met seksueel grensoverschrijdend gedrag.
- 64% van de Belgische bevolking (16 tot 69 jaar) maakte ooit seksueel grensoverschrijdend gedrag mee.
- Bepaalde groepen blijken kwetsbaarder, bijvoorbeeld kinderen en jongeren, vrouwen, mensen met een onzeker verblijfsstatuut, en LGBTQIA+ personen.
- Check de cijfers over seksueel grensoverschrijdend gedrag in Vlaanderen en België.
Uit een bevraging over straatintimidatie van Plan International (2021) bij bijna 700 Belgische jongeren bleek:
- 91% van de meisjes en 28% van de jongens tussen 15 en 24 jaar was al eens slachtoffer.
- 22% van de mensen die melding maakten, werden meerdere keren per maand slachtoffer en 11,3% zelfs dagelijks.
- 36% van de mensen die dit meemaakten, gingen bepaalde plaatsen vermijden of een andere route nemen.
Om de problematiek in je eigen stad of gemeente in kaart te brengen, kan je een bevraging doen of samenwerken met het Safer Cities Platform.
Wat zijn de gevolgen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte?
Een veelvoorkomend gevolg van seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte is dat mensen hun gedrag gaan aanpassen. Bijvoorbeeld door een andere route te nemen of bepaalde plaatsen te vermijden. Dit ondermijnt het recht op een gelijke toegang tot de publieke ruimte.
Daarnaast kan seksueel grensoverschrijdend gedrag nog heel wat andere gevolgen hebben, zowel op korte als lange termijn. Deze gevolgen kunnen van psychologische, fysieke, sociale en financiële aard zijn.
Welk seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte is strafbaar?
Seksuele intimidatie
Omdat seksuele intimidatie geen juridisch begrip is, kan het niet als dusdanig bestraft worden. Vaak valt seksuele intimidatie echter onder andere strafbare feiten, zoals belaging of exhibitionisme. Dan is bestraffing natuurlijk wel mogelijk.
In veel gevallen van seksuele straatintimidatie spelen ook seksistische motieven mee. In dat geval is bestraffing mogelijk dankzij de wet van 22 mei 2014 ter bestrijding van seksisme in de openbare ruimte, de zogenaamde Seksismewet.
- Voorbeelden zijn seksistische beledigingen of minachtende opmerkingen over seksegebonden uiterlijke kenmerken.
- De Seksismewet beperkt zich niet enkel tot straatintimidatie, maar stelt ook seksueel grensoverschrijdend gedrag op het werk en op andere openbare plaatsen (openbaar vervoer, collegezaal, …) strafbaar.
- Straffen kunnen variëren van geldboetes tot gevangenisstraffen.
- Het aantal veroordelingen blijft echter zeer laag. Dit komt onder andere doordat de wet onvoldoende gekend is, zowel bij slachtoffers als politie. Maar ook rechters beoordelen feiten vaak als onvoldoende ernstig of achten het seksistische motief onvoldoende bewezen.
Seksueel geweld
Wanneer seksueel grensoverschrijdend gedrag gepaard gaat met dwang of geweld, is de strafwet heel helder. Op aantasting van de seksuele integriteit (aanranding) en verkrachting staan ernstige straffen, gaande van geldboetes, ontzetting uit politieke en burgerlijke rechten, tot zware gevangenisstraffen.
Lees meer over andere strafbare vormen van seksueel gedrag op Seks en de strafwet.
