Werk je voor een lokaal bestuur en wil je seksueel grensoverschrijdend gedrag in de publieke ruimte aanpakken? Leer hoe je hierover sensibiliseert aan de hand van concrete tips en aandachtspunten.
Snel naar
Waarom sensibiliseren over seksueel grensoverschrijdend gedrag?
Als mensen beter begrijpen wat seksueel grensoverschrijdend gedrag inhoudt en wat de impact ervan is, ontstaat er bewustwording en kan je inspelen op gedragsverandering.
Een sensibiliseringscampagne alleen zal nooit het gewenste effect creëren. Maak daarom een goed actieplan dat inzet op verschillende aspecten. Betrek op tijd je communicatiedienst.
Algemene tips voor sensibiliseringsacties
Bepaal duidelijk je doelgroep voor je communicatie uitwerkt
Er bestaan verschillende communicatieboodschappen en -kanalen. Maak keuzes in functie van wie je wil bereiken.
Durf ook duidelijke doelgroepen te selecteren. Algemene communicatie voor niemand bijzonder mist vaak effect. Elke doelgroep heeft zijn eigen noden en bezorgdheden, probeer je boodschap hierop aan te passen.
Een doelgroepanalyse kan je helpen. Zo zie je ook waar je nog extra informatie over nodig hebt. Bij een doelgroepanalyse probeer je op volgende zaken een antwoord te bieden:
- Hoe zit de demografie van je groep in elkaar?
- Wat is hun kennis en bewustzijn over het thema?
- Wat is hun ervaring met het thema?
- Wat is hun attitude ten opzichte van het thema?
- Waar halen ze hun informatie vandaan?
- Wat zijn eventuele barrières van deze groep ten opzichte van het thema?
- Welke termen gebruiken ze zelf om over dit thema te praten?
- Aan welke acties geeft de groep de voorkeur?
Kies een duidelijke doelstelling
Denk op voorhand na over een heldere en duidelijke doelstelling voor je sensibiliseringsacties. Maak de doelstelling zo concreet en meetbaar mogelijk. Voor verschillende doelgroepen kan je ook andere boodschappen hebben.
Van zodra je doelen duidelijk zijn, kan je je acties vormgeven.
Je kan bijvoorbeeld kiezen als doelstelling: 'We vergroten de kennis en attitudes bij jongeren rond seksueel grensoverschrijdend gedrag. We willen dat jongeren zich gesterkt voelen om op verschillende manieren in te grijpen als ze iets zien gebeuren dat niet kan.
Bepaal je strategie
Zoek een antwoord op volgende vragen:
- Welke boodschap is er nodig om mijn doelstelling en doelgroep te bereiken?
- Wat zijn interessante manieren of middelen om hen te bereiken? Denk aan verschillende media en werkvormen doorheen je sensibiliseringsplan. Gebruik die kanalen waarmee je doelgroep in aanraking komt.
- Wat zijn de middelen die hiervoor nodig zijn?
- Wie volgt deze actie(s) verder op?
- Wat is de timing van deze actie(s)? Kies een geschikt moment voor je actie, zo kan je het bijvoorbeeld koppelen aan een groter geheel.
Werk participatief met de doelgroep
De doelgroep van je actie betrekken bij de uitwerking, zorgt voor meer gedragenheid. Dit kan bijvoorbeeld via focusgroepen, feedbackgroepen, of bevragingen.
Ga bij hen na of de boodschap, de uitwerking en communicatiekanalen begrijpelijk, relevant en toegankelijk zijn.
Dit is niet alleen belangrijk voor sensibiliseringscampagnes rond het thema, maar ook wanneer je als organisatie wenst te communiceren over je beleid, bijvoorbeeld je visie.
Breng meetbare resultaten in kaart
Het meten van de impact van je campagne is cruciaal om toekomstige acties te verbeteren. Meten kan op verschillende manieren zoals een enquête, focusgroepen, online engagement in kaart brengen enzovoort.
Meet hierbij op verschillende momenten:
- Voor de campagne start
- Tussentijdse metingen om eventueel bij te sturen
- Eindmeting, direct na je campagne
- Follow-up meting, enkele maanden later om te kijken wat het langetermijneffect is
De vooraf geformuleerde indicatoren geven aan wat je moet meten. Een indicator beantwoordt de vraag: 'Wat moeten we meten om te weten of we onze doelstelling hebben bereikt?' of: 'Hoe controleren en bewijzen we aan het einde dat we onze beloftes hebben waargemaakt?'
Indicatoren helpen ook om tussentijds te evalueren of je de doelstellingen zal behalen en, indien nodig, bij te sturen. Ze zijn dus niet alleen nuttig aan het einde van het proces, maar kunnen je ook onderweg waardevolle inzichten bieden.
Specifieke tips om te communiceren over seksueel grensoverschrijdend gedrag
Vermijd mythes
Rond seksueel grensoverschrijdend gedrag bestaan veel mythes. Door deze expliciet te benoemen, versterk je deze vaak, zelfs als je duidelijk aangeeft dat het een mythe is. Kies ervoor om meteen de correcte boodschap weer te geven.
Bekijk hier de vaakst voorkomende mythes over grensoverschrijdend gedrag en hun ontkrachting.
Wees representatief
Werk je met voorbeelden, afbeeldingen, videomateriaal? Zorg dat die representatief zijn op verschillende vlakken, zoals etnische achtergrond, geslacht, seksuele oriëntatie, genderexpressie, leeftijd, beperking, opleidingsvorm, taal, socio-economische situatie. Zo geef je aan dat iedereen ermee te maken kan krijgen en wordt het herkenbaarder voor een breder publiek.
Herhaal je boodschap
Hoe vaker mensen dezelfde boodschap zien of horen, hoe meer het zal binnenkomen. Breng dus dezelfde boodschap via verschillende kanalen en herhaal deze vaak. Beter drie campagnes na elkaar met dezelfde boodschap, die iets anders wordt gebracht, dan drie keer een andere boodschap.
Voorzie een trigger warning
Het is belangrijk mensen vooraf te verwittigen voor wat komen zal. Een voorbeeld is: 'Deze campagne bevat informatie over seksueel grensoverschrijdend gedrag, waaronder beschrijvingen van intimidatie en aanranding. Als je liever niet geconfronteerd wordt met deze inhoud, kun je hier klikken om terug te gaan. Voor ondersteuning kun je contact opnemen met [hulplijn] op [nummer].'
Vermeld hulpbronnen
Geef altijd aan bij welke hulpbronnen mensen terecht kunnen die slachtoffer zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
De vermelding kan algemeen zijn, zoals bijvoorbeeld 1712, Tele-onthaal, Zorgcentra na Seksueel Geweld. Maar je kan mensen zeker ook toeleiden naar specifieke meldpunten binnen jouw stad of gemeente. De combinatie van een algemeen én specifiek meldpunt werkt het beste.
Vermijd victim blaming
De verantwoordelijkheid ligt nooit bij het slachtoffer. Je kan wel focussen op omstanders (draag zorg voor elkaar, grijp in). Onderzoek toont aan dat het weinig zin heeft om (potentiële) plegers rechtstreeks aan te spreken. Zeer weinig mensen zijn er zich namelijk van bewust dat ze seksueel grensoverschrijdend gedrag stellen en identificeren zich dus ook niet als pleger. De kans dat je boodschap overkomt is groter als je de nadruk legt op grenzen en communicatie.
Vermijd daarbij stereotypen, er is niet één type pleger. Focus op het belang van toestemming te vragen om zo grensoverschrijdend gedrag te voorkomen.
Wil je je toch focussen op slachtoffers als doelgroep? Leg dan de nadruk op zaken zoals erkenning van hun situatie of hulpbronnen waar zij terecht kunnen. Het is voor een slachtoffer niet altijd even makkelijk om zich als een slachtoffer te zien.
Moedig positief gedrag aan
Toon hoe het wél kan in plaats van hoe het niet mag of moet. Dat blijft beter hangen. Dat kan via video of beelden.
