Deze Feiten en cijfers (2024) bundelt de belangrijkste cijfers over soa's in Vlaanderen. Voor 2023 heeft Sciensano nog geen volledige cijfers. Het volledige rapport verwachten we in het najaar van 2024.

Welke soa's komen meest voor in Vlaanderen?

  • Chlamydia, gonorroe en syfilis zijn de meest vastgestelde soa's in Vlaanderen. 
  • Verder weten we dat herpes en Humaan Papillomavirus (HPV) het vaakst voorkomen.
  • Hepatitis B en C blijven vrij stabiel.  

Bekijk ook de Feiten en cijfers over hiv

Condoomgebruik, testing, behandeling en partnernotificatie blijven belangrijke elementen in de preventie van soa.

Recentste cijfers voor 2023 - nog onvolledig

Net zoals in Europa, zien we in België een verdere toename van het aantal diagnoses met chlamydia (+ 21%), gonorroe (+ 99%) en syfilis (+ 13%) in 2023 tegenover 2019.

Chlamydia werd voornamelijk vastgesteld in de leeftijdscategorie 20-29 jaar, zowel bij mannen als bij vrouwen.

Voor gonorroe steeg het aantal gonorroe infecties bij vrouwen in 2023 met 145% tegenover 2019, bij de mannen steeg het met 93%. Toch komt gonorroe 3 keer meer voor bij mannen dan bij vrouwen.

Syfilis treft voornamelijk mannen.

Bekijk het tussentijds bulletin van Sciensano (maart 2024)

Bekijk de Europese cijfers - European Centre for Disease Prevention and Control

Zodra het volledige rapport van Sciensano beschikbaar is, passen we onderstaande cijfers aan. We verwachten dit rapport in het najaar van 2024.

Cijfers chlamydia

Chlamydia is de meest vastgestelde soa in België en Vlaanderen. Dat was ook zo in 2021.1

In Vlaanderen steeg het aantal geregistreerde gevallen van 100 per 100.000 inwoners in 2017 naar 135 per 100.000 inwoners in 2021.

In 2020 zag Sciensano een tijdelijke daling ten opzichte van 2019. Met grote waarschijnlijkheid ligt dat aan covid-19 en de beperkende maatregelen. 

Vooral jongeren en jongvolwassenen

  • In 2021 is het aantal gerapporteerde gevallen het hoogst bij de 15- tot 29-jarige vrouwen. Jonge meisjes komen dus al vroeg in contact met chlamydia. 
  • Dat meisjes en vrouwen meer voorkomen in de registraties, komt omdat ze meer gebruik maken van het gezondheidssysteem. We mogen dus niet besluiten dat chlamydia vooral vrouwen treft. 
  • Bij mannen in Vlaanderen is er een stijgende trend sinds 2011, voornamelijk bij mannen van 20-29 jaar.  

Meer tests, dus meer diagnoses

Je kan niet stellen dat het aantal chlamydia-infecties in opmars is. Chlamydia wordt vaker geregistreerd omdat meer mensen zich laten testen. Bijvoorbeeld omdat patiënten en hulpverleners beter geïnformeerd zijn.

Dat meer gevallen van chlamydia gevonden worden, is dus een positief verhaal. Ook gevallen van chlamydia waarbij patiënten geen symptomen hebben, raken beter opgespoord. 

Opeenvolgende, monogame relaties

Veel jongeren worden wellicht besmet in een relatie. Wellicht is het typische relatiepatroon van opeenvolgende, monogame relaties (‘seriële monogamie’) daar mee voor verantwoordelijk. In een nieuwe relatie laten ze na een tijdje het condoom weg, zonder zich voorafgaand te laten testen. Eén van de partners kan in een vorige relatie besmet zijn met chlamydia zonder daar ooit iets van te merken.

Chlamydia geeft bij 80% van de besmette vrouwen geen klachten, bij mannen is dat bij 60%. De mogelijke gevolgen zijn echter niet min.

Een onbehandelde chlamydia kan leiden tot bijbalontsteking bij mannen en ontsteking van het kleine bekken of Pelvic Inflammatory Disease (PID) en verminderde vruchtbaarheid bij vrouwen.

Lees meer over chlamydia

Cijfers gonorroe

Het aantal registraties van gonorroe in Vlaanderen steeg in de periode tussen 2017 en 2021 van 27 geregistreerde gevallen per 100.000 inwoners naar 52 gevallen per 100.000 inwoners.1

In 2020 zag Sciensano een tijdelijke daling ten opzichte van 2019. Met grote waarschijnlijkheid ligt dat aan covid-19 en de beperkende maatregelen.

Vooral bij mannen

  • In Vlaanderen werd gonorroe in 2021 voornamelijk geregistreerd bij mannen tussen 20 en 39 jaar
  • Bij vrouwen wordt gonorroe vaker vastgesteld tussen 20 en 29 jaar. 

Lees meer over gonorroe

Cijfers syfilis

Het aantal geregistreerde gevallen van syfilis in Vlaanderen stijgt in de periode tussen 2017 en 2021 van 26 naar 40 diagnoses per 100.000 inwoners.1

Vooral bij jonge én oudere mannen

Syfilis wordt in de periode 2017-2019 voornamelijk geregistreerd bij mannen tussen de 20 en 65 jaar

Lees meer over syfilis

Cijfers Humaan Papillomavirus (HPV)

Humaan Papillomavirus is een virus dat veel voorkomt en waarvan er meer dan 100 types bestaan. Sommige types zorgen voor genitale wratten, andere types kunnen aanleiding geven tot baarmoederhalskanker, keelkanker, hoofd- en nekkankers of de iets minder vaak voorkomende penis- en teelbalkanker.

HPV kan overgedragen worden door seksueel contact, maar ook door ander intiem lichamelijk contact. HPV wordt niet systematisch getest tijdens een soa-check up, er zijn dus geen incidentiecijfers voorhanden. We hebben wel een schatting van de prevalentie: 15% in Europese landen.6,7

Lees meer over HPV

Cijfers Hepatitis B (HBV)

Het aantal meldingen van recente (acute) hepatitis B in Vlaanderen blijft vrijwel stabiel sinds 2009 tot 2013.

In 2014 werden 51 acute gevallen geregistreerd. In 2015 36 en in 2016 33.

HBV kwam bij vrouwen het meest voor bij 30-34 jarigen en bij mannen bij 35-39 jarigen.2

Lees meer over hepatitis B

Cijfers Hepatitis C (HCV)

De jaarlijkse HCV incidentie wordt op 1500 geschat (13.6/100.000 inwoners). Deze incidentie blijft stabiel sinds 2008.

HCV wordt vooral geregistreerd bij mannen met een leeftijd tussen 45-49 jaar.3

Lees meer over hepatitis C

Hoeveel Belgen laten zich testen op soa's? 

37,1% van de Belgen tussen 15 tot 64 jaar liet zich ooit testen op soa's. In Vlaanderen is dat een derde (31,6%).5

Meer vrouwen laten zich screenen, vooral de 25-34 jarigen. Vermoedelijk gebeurt dit in het kader van een zwangerschap.5

Preventiebeleid tegen soa's

Preventie tegen soa's houdt in:

  • veilig vrijen promoten
  • tijdig testen en behandelen
  • vaccinatie waar het kan

Veilig vrijen promoten

Bekijk de informatie over soa's en veilig vrijen op Allesoverseks.be

Bekijk de tips om les te geven over soa's

Tijdig opsporen door testen en partner-notificatie

Huisartsen hebben een belangrijke rol om soa's op te sporen en te behandelen. 

  • Sensoa werkte samen met Domus Medica een het Onder Vier Ogen stappenplan uit om de bespreekbaarheid van seksualiteit en soa's te verhogen onder huisartsen. 
  • Sensoa werkte samen met het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) een interactieve tool uit voor een consultatie over seksuele gezondheid. 

Een belangrijk punt is de partner-notificatie: de vroegere (seks)partners verwittigen na de vaststelling van een soa, met de boodschap om zich ook te laten testen. Daarvoor ontwikkelde de Vlaamse overheid Partneralert. Via deze website kan je anonieme berichten versturen naar seksuele partners.

Naar mannen die seks hebben met mannen voert Sensoa jaarlijks verschillende sensibiliserende acties waarbij soa's en tests centraal staan. Ook naar het algemeen publiek en jongeren voeren we op geregelde tijdstippen grootschalige soa-campagnes

Meisjes én jongens vaccineren tegen HPV

Vaccinatie tegen HPV is vooral doeltreffend vóór jongeren hun eerste seksuele contacten hebben. Dan is de kans het kleinst dat ze al met een type HPV in contact kwamen en werkt het vaccin het best.

De Vlaamse overheid biedt het vaccin tegen HPV jaarlijks gratis aan aan alle meisjes én jongens in het eerste jaar secundair onderwijs in Vlaanderen. Deze gratis vaccinatie gebeurt door de Centra voor Leerlingenbegeleiding (CLB).4,9

Jongeren die de vaccinatie via de school misten, kunnen de vaccinatie inhalen. Tot en met 18 jaar wordt het inhaalvaccin volledig terugbetaald, zowel voor jongens als voor meisjes. Lees meer over HPV-vaccinatie.