Net op het moment dat de forse stijging van het aantal nieuwe diagnoses van seksueel overdraagbare aandoeningen de actualiteit beheerst, is er ook nieuws over de minimumdoelen (de vroegere eindtermen) in de eerste graad van het secundair onderwijs. U mag één keer raden waarover scholen niet langer les moeten geven. Soa’s dus. En dat terwijl het informeren en lesgeven over soa’s één van de essentiële pijlers is in de preventie ervan.
Eerder klaagden Sensoa en diverse andere organisaties al aan dat de nieuwe minimumdoelen voor de tweede en derde graad te weinig aandacht besteden aan de gezondheid en de seksuele en relationele vorming van leerlingen. Voor die stiefmoederlijke behandeling in de minimumdoelen voor 14 tot 18-jarigen, werd onder meer verwezen naar de vernietiging van de voorgestelde minimumdoelen door het Grondwettelijk Hof. Het Hof heeft vooral aangegeven dat de lijst te uitgebreid was. De keuze wat erin blijft of niet, is echter een politieke aangelegenheid.
Relationele en seksuele vorming is nu niet meer verplicht in gans het secundair onderwijs, op één doel na: ‘het functioneren van de organen van het voortplantingsstelsel’. Dit wordt ongetwijfeld betreurd door velen…. Door mensen die onbewust een soa hebben gekregen of doorgegeven, door slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag, door mensen uit de LGBTQI+-gemeenschap die zich onveilig voelen op school of op straat, door jongeren wiens naaktfoto al eens werd rondgestuurd, door mensen die in paniek een zwangerschapstest gaan kopen, door leerlingen die nergens terecht kunnen met hun vragen over seksualiteit, door jongeren die zich onzeker voelen over hun lichaam of hoe hun geslachtsdelen eruitzien…
Condooms en consent zijn verdwenen
Leraren zijn verplicht om les te geven over relevante inhouden zoals de ‘condition de politesse’, ‘congruentiekenmerken’, ‘constructiesystemen’ en ‘consumeren’. Condooms ontbreken echter in het rijtje. Net als consent. Toch zijn de stijging van soa-diagnoses en toestemming in (seksuele) relaties twee grote maatschappelijke uitdagingen van deze tijd. Uitdagingen waarover aandacht in scholen een bewezen preventieve en ondersteunende werking heeft. De Scholierenkoepel pleit voor meer relationele en seksuele vorming. Jongeren zijn vragende partij. De minimumdoelen, als we ze zo nog kunnen noemen, gaan daar lijnrecht tegenin.
Eén van de aanbevelingen van het Actieplan was: "Het onderwijs, startende van bij het kleuteronderwijs, neemt zijn rol op om van jongs af aan in te zetten op emotionele, relationele en seksuele opvoeding die generaliseert en normaliseert met aandacht voor de rol van sociale media en mediawijsheid. We verzekeren dat er voldoende aandacht is voor emotionele, relationele en seksuele vorming in de eindtermen van het basisonderwijs en het buitengewoon onderwijs, naar analogie met de nieuwe eindtermen voor het secundair onderwijs.”
Politici, luister naar jongeren
Kwaliteitsvolle relationele en seksuele vorming helpt jongeren geïnformeerde en vrije keuzes maken over hun seksuele gezondheid en vormgeven aan wederzijds respectvolle relaties. Scholen kunnen los van de minimumdoelen zelf kiezen om meer te doen en vanuit een doordachte visie een uitgebreider aanbod formuleren. Maar het wordt hoog tijd dat politieke partijen duidelijk maken welke richting men uit wil met seksuele en relationele vorming – en in hoeverre ze bereid zijn te luisteren naar de noden en vragen van jongeren.
Wannes Magits is beleidsverantwoordelijke seksuele ontwikkeling bij Sensoa
