Hoe praat je over schoonheidsideaal en positief lichaamsbeeld met jongeren? Lestips, leerlijn en lesmaterialen kunnen je helpen.
Snel naar
Vragen van jongeren over schoonheid
- Zullen anderen mij wel aantrekkelijk vinden?
- Wat kan ik veranderen aan mijn uiterlijk?
- Moet ik een schoonheidsoperatie hebben?
- Zijn mensen in reclame echt zo perfect?
- Hoe reageren als ik gepest word over mijn uiterlijk?
Lichaamsbeeld in de seksuele ontwikkeling van jongeren
- Kinderen vanaf 6 jaar ontwikkelen een zeker schaamtegevoel. Ze willen zich bijvoorbeeld niet meer omkleden in het openbaar.
- Vanaf 9 jaar krijgen kinderen meer toegang tot sociale media. Ze wisselen ook veel informatie uit met leeftijdsgenoten. Ideeën over schoonheid krijgen zo meer invloed.
- De puberteit is een onzekere tijd: tieners hebben veel vragen over hun opgroeiende lichaam.
6 lestips voor een les over schoonheidsideaal en lichaamsbeeld
Tip 1: zorg voor een veilige sfeer met PICKASOLL
Zorg voor een rustige sfeer en maak de omgeving zo veilig mogelijk door goede afspraken te maken. Je kan daarvoor de PICKASOLL-regels gebruiken.
Tip 2: laat jongeren praten over hun ervaringen
Wat vinden jongeren mooi of niet mooi aan een lichaam? Waarom? Krijgen ze graag complimentjes over hun uiterlijk? Geven ze die ook aan anderen?
Tip 3: praat over de invloed van de media
Onze mening wordt vaak gestuurd door wat we in de media zien. Praat erover in de klas. Wat denken zij bijvoorbeeld over make-up of over schoonheidsoperaties? Doel is niet om leerlingen af te raden iets aan hun uiterlijk te veranderen, wel om zich bewust te zijn van die invloeden.
De media kunnen ook een positieve bijdrage hebben. Online activisten zetten zich af tegen opgelegde schoonheidsidealen. Bijvoorbeeld de 'body positive' beweging. Deze beweging streeft naar een positief lichaamsbeeld voor alle mensen, ongeacht lichaamsbouw, huidskleur, beperking.
Tip 4: praat over pestgedrag
Onderstreep regelmatig de boodschap dat alle jongeren trots mogen zijn op hun lichaam en dat pesten niet oké is. Zelfwaardering en reageren op pestgedrag zijn belangrijk om een positief lichaamsbeeld te verwerven.
Tip 5: gebruik voorbeelden uit de geschiedenis en de kunst
Het schoonheidsideaal is gebonden aan tijd en plaats. Bespreek de evolutie van schoonheidsidealen eens in een les geschiedenis of kunst.
Tip 6: bekijk eens de ethische kant van schoonheidsidealen
In een les moraal, godsdienst, islam, menswetenschappen, cultuurwetenschappen kan je eens praten over de filosofische en ethische vragen. Bepaalt je uiterlijk bijvoorbeeld wie je bent? Mag je anderen beoordelen op hun uiterlijk?
Of neem de psychologische insteek: hoe werk je aan je weerbaarheid, je zelfvertrouwen en je lichaamsbeeld? Welke maatschappelijke ontwikkelingen zien we hier aan het werk? Welke culturele verschillen bestaan er rond schoonheidsidealen?
Lesmateriaal over lichaamsbeeld en schoonheidsideaal
Basisonderwijs: leerdoelen en leerlijn over schoonheidsideaal
Leerdoelen
- De leerlingen kunnen kritisch kijken naar de schoonheidsidealen in de media.
- De leerlingen staan stil bij de impact van deze idealen op hoe ze zich voelen en het gedrag dat ze stellen.
- De leerlingen weten dat het niet oké is om mensen te pesten of te discrimineren.
- De leerlingen weten bij wie ze hulp kunnen zoeken als ze zich onzeker voelen over hun lichaam.
Kinderen (9-12 jaar)
Bespreek: zijn de lichamen op televisie of in films echt?
- Wat valt de leerlingen op aan de mensen in films, series, presentators, Instagram-influencers, reclamemodellen? Symmetrische gezichten, gespierde mannen, slanke vrouwen, vrouwen met grote borsten, geen puistjes. Vraag: lijken de mensen in je omgeving op dit beeld?
- Bespreek enkele trucs die media gebruiken: enkel bepaalde mensen kiezen, hen extreem laten sporten of diëten, hen schminken en op maat kleden, hen bepaalde poses laten aannemen, foto’s nemen onder bepaalde belichting, enkel de beste beelden kiezen, die beelden nog eens bewerken.
Bespreek: is mijn lichaam oké?
- Beelden in de media lijken niet op hoe mensen er dagelijks uitzien. Dat kan mensen erg onzeker maken.
- Jouw lichaam is oké, je hoeft er niets aan te veranderen. Elk lichaam is anders, en elk lichaam is oké. Je mag trots zijn op je lichaam. Er zijn nog andere dingen die mensen mooi maken, buiten hun uiterlijk.
Bespreek: waar kan je betrouwbare informatie of hulp vinden over je lichaam?
- Op Watwat.be vinden kinderen info over hun lichaam
- Leerlingen die zich slecht voelen over hun lichaam kunnen terecht bij het hun ouders, leerkracht, het CLB of Awel.be.
- Leerlingen die slachtoffer zijn van (online) haatspraak of pesterijen kunnen ook terecht bij Child Focus.
Download de volledige leerlijnen basisonderwijs als PDF
Leerlijnen seksuele vorming en hoe gebruiken - basisonderwijs
Secundair onderwijs: leerdoelen en leerlijn over schoonheidsideaal
Leerdoelen
- De leerlingen weten dat schoonheidsidealen cultureel bepaald zijn en veranderen in de tijd
- De leerlingen kunnen kritisch reflecteren over esthetische ingrepen
- De leerlingen staan kritisch tegenover mediaboodschappen en de schoonheidsindustrie
Eerste graad (12-14 jaar)
Bespreek: hoe denk jij over je lichaam en hoe komt dat?
Bevraag wat jongeren opvalt aan de lichamen en reclamebeelden die ze in de media zien.
Lees meer over schoonheidsideaal
Vraag de leerlingen of ze zich soms onzeker voelen over hun eigen lichaam. Hebben ze tips voor elkaar om zich beter te voelen als ze zich slecht voelen over hun lichaam?
Leerlingen vinden informatie over hun lichaam op Watwat.be of Awel.be. Voor hulp kunnen terecht bij het hun ouders, leerkracht, het CLB of Awel.be. Leerlingen die slachtoffer zijn van (online) haatspraak of pesterijen kunnen ook terecht bij Child Focus.
Tweede graad (14-16 jaar)
Bespreek: Hoe denk jij over je lichaam en hoe komt dat?
- Hoe belangrijk vinden de leerlingen uiterlijk? Is het belangrijker om er goed uit te zien, of om je goed te voelen? De mensen die je echt inspireren doen dit niet door hoe ze eruit zien, maar door wat ze doen.
Bespreek: welke lichamen zie je in de media?
- De media en de cosmetica-industrie blijven een gemaakt ideaalbeeld over mensen verspreiden. Nochtans voelen veel mensen zich daar slecht bij.
- Vraag aan de leerlingen waarom de media dat doen: meer vraag naar hun product creëren, winst vergroten. Op welke gevoelens spelen ze in? Welk gevoel, verwachting, of droom willen ze creëren? Ze willen je doen geloven dat je je beter zal voelen als je meer koopt.
Bespreek: hoe ga je om met anderen?
- Geven de leerlingen soms kritiek op het uiterlijk van andere mensen (online)? Waarom?
Derde graad (16-18 jaar)
Bespreek: hoe denk jij over je lichaam en hoe komt dat?
- Gebruik hiervoor de inhoud uit de tweede graad.
- Je ziet ook erg weinig naakte lijven in je dagelijkse leven, wat er voor zorgt dat je weinig goed vergelijkingsmateriaal hebt. Dit is erg cultuurgebonden. In sommige landen is het veel gewoner om naakt te zijn (in een bepaalde context).
- Bevraag: wat vinden de leerlingen van plastische chirurgie? En van tatoeages, piercings en make-up?
Download de volledige leerlijnen secundair onderwijs als PDF
Leerlijnen seksuele vorming en hoe gebruiken - secundair onderwijs
